Of toch wel? In Nederland wonen een kleine 30.000 mensen toch gedeeltelijk in ‘leer’. ‘Hij kletst’, denkt u nu. Klopt wel een beetje hoor. Ik heb het namelijk over de 4 plaatsen die beginnen met ‘leer’. Het zijn Leersum, Leerbroek, Leermens en Leerdam. Maar het grappige is dus dat ‘leer’ niet steeds hetzelfde betekent.
We beginnen met de kleinste van de 4; Leermens. Dat is een dorpje in het noorden van Groningen met zo’n 200 inwoners. Maar waar komt dat ‘leer’ dan vandaan? De eerste vermelding is in de 10e eeuw, toen het werd geschreven als Lethermengi. De originele naam zou van ‘Linthihrabningja’ komen, wat ‘lieden van de zachtmoedige raaf’ zou betekenen. Helaas heeft niemand een idee waarom. Het eerste leer slaat dus op een raaf.
Dan Leerbroek, met ruim 1600 inwoners een stukje groter al. Leerbroek ligt in de zuidwestelijke hoek van de provincie Utrecht. Dit plaatsje dankt zijn naam aan de naburige rivier ‘De Leede’. Broek komt dan van moeras, dus het is eigenlijk ‘moeras aan de Leede’. Het tweede leer verwijst dus naar een rivier, de Leede.
Als derde ‘leerplaats’ is er Leersum, met zo’n 7500 inwoners beduidend groter dan Leerbroek. De naam Leersum heeft hier weer een hele andere herkomst. Leersum komt van ‘Hlarasheim’. En wat is nou dat ‘laras’, wat later ‘leer’ werd? Nou, ‘leer’(en ook wel ‘laar’) betekent hier bos, en ‘heim’ is woonplaats. De woonplaats in het bos dus. Het derde leer verwijst daarom naar een bos.
Tot slot de vierde plaats, en ook de grootste. Leerdam heeft ruim 18.000 inwoners, en is natuurlijk vooral ook bekend van de glasindustrie. Leerdam ligt ook in het zuidwesten van Utrecht, en kwam als plaats voor het eerst voor in geschriften uit 1143, toen had men het nog over ‘Ter Lede’ of ‘Ter Leede’. De naam kwam van de heren die er de baas waren; De Heren van der Lede. En die naam kwam van dezelfde rivier als bij Leerbroek. Dus het vierde leer is net als het tweede leer afkomstig van een rivier.
Zo, weet u dat ook weer. Vier plaatsen beginnend met ‘leer’ in Nederland, waarbij er 1 als basis voor de naam een zachtmoedige raaf heeft, 1 het bos vlakbij en 2 de rivier in de buurt. Maar geen van allen het leer dat wij als leer kennen, waar we bijvoorbeeld kleren en schoenen van maken. Of zo’n klassieke Chesterfield.
